Prasa parafialna w archidiecezji lubelskiej

Informacje na temat stanu prasy parafialnej w archidiecezji pochodzą głównie z materiałów zgromadzonych przeze mnie podczas Jubileuszowego Kongresu Mediów Archidiecezji Lubelskiej, który odbył się 26 listopada 2005 r. Przedstawione podczas kongresu dane redaktorka lubelskiej edycji Niedzieli Urszula Buglewicz opracowała na podstawie przeprowadzonej przez nią w październiku 2005 roku ankiety. Redaktorka rozesłała pytania dotyczące wydawanej prasy do wszystkich parafii w archidiecezji, uzyskane odpowiedzi pozwoliły nakreślić obraz działalności dziennikarskiej w parafiach. W diecezji wydawanych jest około 25 pism. Ukazują się one w różnych środowiskach: w parafiach wiejskich i miejskich, niezależnie od ilości wiernych. Miejscowości, w których się ukazują to: Puławy, Krasnystaw, Rejowiec, Urzędów, Niedrzwica Duża, Wilkołaz, Bychawa, Bełżyce, Łęczna, Kraśnik, Milejów, Niemce, Markuszów, Ćmiłów, Rudnik Szlachecki, Dąbrowica oraz Lublin. Najmniejsze zainteresowanie wydawaniem prasy parafialnej odnotowuje się na chełmszczyźnie. Wydawane są tygodniki, dwutygodniki, miesięczniki i kwartalniki. Niektóre parafie wydają swoje pisma okazjonalnie np. na najważniejsze święta czy uroczystości parafialne. Liczba stron jest zróżnicowana - od 4 do 36 - i zależy od częstotliwości ukazywania się pisma, formatu czy załączonych dodatków. Liczba wydawanych egzemplarzy waha się od 50 do kilku tysięcy. Najczęściej wydawane są w nakładzie 300-500 egzemplarzy.

Tytuły pism często nawiązują do patrona parafii np. Promień Miłosierdzia, Głos z Wieczernika, U św. Wojciecha, Dominik, Pasterz inne tytułem zaznaczają swoją bliskość z czytelnikami oraz określają cele i zadania np. Jesteśmy, Ku wspólnocie, Przyjaciel, Zwiastun. Jeszcze inne wskazują na charakter sprawozdawczo informacyjny np. Wczoraj i dziś, List do Parafian. Wiele pism profiluje swoje strony wyszczególniając te poświęcone dzieciom i młodzieży. Większość redaktorów posiada wykształcenie wyższe, co pozwala uzyskać zadowalający poziom przygotowywanych tekstów. Opiekunem redakcji jest przeważnie proboszcz lub wskazany wikary. Księża współtworzą gazetę pełniąc rolę reaktorów naczelnych bądź asystentów.

Praca w gazecie wykonywana jest nieodpłatnie. Jest to forma dawania świadectwa i służenia wspólnocie parafialnej na miarę swoich talentów i sił. Najstarsza gazeta parafialna to Miłosierdzie - pismo parafii pw. Miłosierdzia Bożego w Lublinie. Ukazało się w grudniu 1989 r. i wychodziło do 1993 r. [Takie informacje zawarte były w sprawozdaniu redaktor Urszuli Buglewicz, jednak parafialne pismo Spojrzenia, które ukazało się w Łęcznej w parafii św. Marii Magdaleny, a które od początku współtworzyłam, ukazało się wcześniej od wspomnianego, bo w marcu 1989 r.] We wrześniu 1990 r. w Puławach w parafii pw. św. Alberta powstała Kromka. W grudniu 1990 r. ukazał się pierwszy numer kwartalnika Ku wspólnocie w parafii św. Józefa w Lublinie. W 1991 r. na Czechowie ukazał się Pasterz - pismo parafii pw. Dobrego Pasterza oraz Wspólne drogi pismo parafii pw. św. Jadwigi. W Puławach w parafii Wniebowzięcia NMP ukazał się List parafialny. W 1992 r. w parafii z Rejowca Fabrycznego ukazało się pismo Pokój i moc. Większość pism parafialnych ukazała się w latach 1997-2000.[24]

Spotkanie kongresowe było jednocześnie szkoleniem, gdzie redaktorzy edycji lubelskiej Niedzieli i Gościa Niedzielnego objaśniali tajniki warsztatu dziennikarza oraz zachęcali do systematycznego doskonalenia warsztatu. W tym mini szkoleniu wzięły udział dwie osoby z redakcji pisma Emaus, parafii św. Barbary. Redaktor naczelny lubelskiej Niedzieli ks. Antoni Nabrzeżny przedstawił cele, jakie powinna realizować prasa parafialna. Są nimi: służba wspólnocie Kościoła parafialnego w jego dążeniu do zbawienia, budowanie wśród czytelników kultury wiary, tworzenie swoistego forum, na którym spotyka się prawda objawienia Bożego z aktualnymi problemami egzystencji ludzkiej. Problematyka zawarta w artykułach - jak wyjaśniał red. Nabrzeżny - nie powinna rozmijać się z oczekiwaniami czytelników. Prasa parafialna według niego to mały, ale istotny pomost pomiędzy wspólnotą wierzących, a pozostałą grupą ludzi zamieszkujących w danym środowisku; stanowi formę wcielenia się myśli chrześcijańskiej w całość świata; może stać się głosem inspirującym do poszukiwania wartości duchowych, wsparciem dla szeroko rozumianego życia kulturalnego; może być określana jako narzędzie dialogu ze współczesną kulturą, z innymi religiami i ludźmi inaczej myślącymi; odgrywa zasadniczą funkcję w dziele misji i ewangelizacji świata. Gazeta parafialna musi łączyć informację i formację, podkreślał redaktor. Prasa parafialna wydawana w różnych środowiskach pomaga wiernym włączyć się w życie parafii, informuje o lokalnych potrzebach, pomaga przełamać bariery anonimowości, kształtuje chrześcijańską postawę.[25] Uczestnicy kongresu prosili o pomoc w organizacji doskonalenia i wzajemnej wymiany, ale na razie nie podjęto żadnych wiążących ustaleń. Wobec tego na duszpasterzach i redaktorach naczelnych spoczywa odpowiedzialność za samodoskonalenie i podnoszenie umiejętności warsztatowych twórców pism parafialnych.

Treści kongresowe stały się później materiałem roboczym w redakcji Emaus. Ksiądz proboszcz Andrzej Lupa, asystent kościelny pisma, poprowadził w lutym spotkanie na temat celów jakie redakcja chce osiągnąć poprzez czasopismo. W debacie redakcyjnej głównie oparto się na referacie przedstawionym przez ks. Antoniego Nabrzeżnego. Owocem tej dyskusji była m.in. decyzja, by zdiagnozować odbiór pisma wśród parafian, oraz dowiedzieć się jakie oczekiwania mają wobec parafialnej gazety.

• [24] M. Olędzka, K. Sochan. (2005). Jubileuszowy Kongres Mediów Archidiecezji Lubelskiej. [online]. Protokół dostępu: http://www.emaus.parafia.info.pl/index.php?p=main&what=125 [2006, kwiecień 7]

• [25] Tamże