Rozdział 5.

Poniżej przedstawiono analizę zawartości miesięcznika parafialnego "Echa spod Giewontu" wydawanego w Zakopanem. Losowo wybrano sześć numerów z roku 2000 i na ich podstawie dokonano analizy. Pismo "Echa spod Giewontu" jest typowym przykładem gazety parafialnej pod względem treści.

5.1. Gatunki dziennikarskie

Z analizy wynika, że najczęściej stosowanym w nim gatunkiem dziennikarskim jest sprawozdanie (16,26% wszystkich tekstów). W każdym numerze występują co najmniej dwa teksty o charakterze sprawozdania, a w jednym z badanych numerów było ich nawet pięć. Sprawozdania zajmują prawie 1/5 powierzchni pisma (18,86%).

Stałym elementem w piśmie są dwa rodzaje kalendarium liturgicznego: wykaz czytań niedzielnych na cały miesiąc z krótką refleksją oraz święci miesiąca. Kalendaria te są bardzo rozbudowane, ich liczba to 10,57% wszystkich tekstów, ale powierzchnia, którą zajmują to 20,66%. Jest to najwięcej spośród wszystkich gatunków obecnych w piśmie.

Trzecim z kolei gatunkiem pod względem zajmowanej powierzchni jest artykuł formacyjny, co jest zgodne z funkcjami, jakie ma spełniać prasa parafialna (11,62 % wszystkich tekstów). Teksty mające na celu formować duchowość czytelników stanowią 8,13% wszystkich tekstów.

Częściej występującymi gatunkami są notatka (9,76%) i ogłoszenia i komunikaty (9,76%). Przy czym notatki w sumie zajmują więcej miejsca niż ogłoszenia (odpowiednio 8,56% i 4,68%).

Często występują też wiersze (7,32% wszystkich tekstów) nie zajmują one jednak dużej powierzchni (4,84%).

Z taką samą częstotliwością co wiersze drukowane są fotoreportaże i fotografie z podpisami. Stanowią 7,32% wszystkich tekstów, ale zajmują więcej powierzchni niż zdjęcia, bo 7,12%. Fotoreportaże zwykle umieszczane są na okładkach, których zewnętrzna strony są drukowane w kolorze, co dodaje atrakcyjności zdjęciom.

Stałym elementem występującym również w każdym numerze są wypisy z ksiąg parafialnych (4,88%) zajmujące 4,66% powierzchni wszystkich numerów pisma.

Uwzględnione w zestawieniu, ze względu na zajmowaną powierzchnię winieta tytułowa i stopka redakcyjna, występują w każdym numerze, ale nie są objętościowo duże.

Bardziej ambitne i zarazem tradycyjne gatunki dziennikarskie występują do czasu do czasu. Artykuł publicystyczny w badanej próbie pojawił się trzy razy (2,44%), felieton - dwa razy (1,63%) a wywiad - cztery razy (3,25%).

Oprócz ww. gatunków pojawiły się również wspomnienia - cztery razy (3,25%), humor - trzy razy w różnych numerach (2,44%) oraz rozrywki umysłowe w postaci krzyżówek i logogryfów przeznaczonych dla dzieci - trzy razy (2,44%) także w trzech różnych numerach.

5.2. Tematyka tekstów

Dominującą tematyką w piśmie są sprawy ogólnoreligijne. Tematyki tej dotyczą: kalendaria liturgiczne, artykuły formacyjne, wiersze a także częściowo inne teksty - w sumie 33,33% tekstów (41 artykułów), które zajmują 45,96% powierzchni pisma. Zestawienie tematyki z gatunkiem dziennikarskim, z za pomocą którego jest on przedstawiony zawiera tabela nr 11.

Drugim co do częstości występowania tematem jest życie parafii. W całości w tej tematy zawierają się wypisy z ksiąg parafialnych. Większość ogłoszeń i komunikatów oraz fotoreportaży. W sumie do tej kategorii tematycznej zaliczono 36 tekstów co stanowi 29,27 % wszystkich tekstów, a zajmują one 16,34% powierzchni pisma.

Dużo miejsca poświęca się również na tematy związane z życiem społeczności lokalnej (10,57% wszystkich tekstów) oraz z życiem dekanatu i diecezji (11,38% tekstów) Przy czym te pierwsze zajmują więcej powierzchni (12,13%) niż drugie (10,22%).

Rzadziej spotyka się tematy związane z historią (4,88% wszystkich tekstów), ogólnospołeczne (5,69%), z życia regionu (3,25%), z życia Kościoła w Polsce (0,81% - jeden tekst) i świeckie (0,81%).

W badanej próbie nie było tematów ogólnokrajowych (świeckich) a także tematów ogólnoświatowych.

5.3. Adresat tekstów

Większość tekstów adresowana jest do wszystkich, czyli nie mają wyraźnie określonego adresata. Pierwsze trzy numery z roku 2000 miały dział dla dzieci, w którym znajdowały się krzyżówki, rebusy i konkursy, w drugiej połowie roku z tego najwyraźniej zrezygnowano. A tylko w jednym numerze wystąpiły dwa teksty adresowane wyraźnie do młodzieży. Można więc powiedzieć, że gazeta zawiera treści dla wszystkich, choć z pewnością większość artykułów formacyjnych musi być wytłumaczona młodszym dzieciom, żeby je zrozumiały.

5.4. Ilustracyjność pisma

Ogółem we wszystkich badanych numerach ilustracje zajmują prawie 20% powierzchni numeru. Nie jest to jednak do końca prawdziwy wniosek, jeśli rozpatrzymy każdy numer z osobna, gdyż częstość występowania ilustracji waha się dość mocno. Najmniej ilustracji (14,85% powierzchni numeru) zawiera numer z lutego 2000 roku, a najwięcej (29,55% powierzchni numeru) numer z maja 2000 roku.

Teksty ilustrowane są zdjęciami lub rysunkami (grafika). Zdarza się, że w jednym tekście występują jako ilustracja do treści zarówno zdjęcia jak i grafika. Jednak takie rozwiązanie nie jest spotykane zbyt często. Ogólnie zilustrowane jest 69,11% wszystkich tekstów, w tym 34,15% to zdjęcia, 31,71% - grafika a 3,25% ilustracje mieszane.

Zarówno zdjęcia jak i grafika drukowane są w odcieniach szarości, wyjątek stanowią zdjęcia na zewnętrznych stronach okładki.

5.5. Autorstwo tekstów

Dość powszechnie spotykanym zjawiskiem w gazetach parafialnych jest brak podpisu pod tekstem. W badanej próbie aż 42 teksty nie posiadało podpisu autorskiego, co stanowi 34,15% wszystkich tekstów. Autorami pozostałych tekstów są po równo osoby świeckie (33,33%) i osoby duchowne (32,52%). Wskazuje to na równomierne zaangażowanie się w redagowanie pisma ze strony świeckich parafian i duszpasterzy pracujących w parafii. Chociaż trzeba zauważyć, że teksty pisane przez osoby duchowne są autorstwa zwykle dwóch trzech tych samych osób, podczas gdy wśród świeckich autorzy rzadko się powtarzają. Dlatego trzeba zaznaczyć, że grono świeckich zaangażowanych przy gazecie parafialnej jest znacznie większe niż księży.

5.6. Pochodzenie tekstów

W badanym tytule większość tekstów pochodziła od redakcji lub osób z nią współpracujących (86,18% wszystkich tekstów), tylko 6,5% tekstów była podpisana jako przedruki z innych źródeł, a 7,32% tekstów z powodu braku podpisu nie dało się zidentyfikować w tym kryterium.

5.7. Ekspozycyjność wypowiedzi

Wskaźnik ekspozycyjności pokazuje na sposób umieszczania tekstów gazecie. W badanej próbie najwięcej tekstów (34,96%) uzyskało 6 punktów. Są to teksty o objętości co najmniej jednej strony, z dużym nagłówkiem na samej górze strony i ilustrowane.

Porównywalna liczba tekstów uzyskała 5 pkt. (16,26%), 4 pkt. (18,70%) i 3 pkt. (17,07%). Teksty te traciły na ekspozycyjności poprzez brak ilustracji, umieszczenie w dolnej połowie strony lub mniejszy nagłówek.

Stosunkowo niedużo jest tekstów o wskaźniku 2 pkt. (4,88%) i 1 pkt. (8,13%). Są to zazwyczaj ogłoszenia, humor, stopka redakcyjna itp.

Ogólnie można powiedzieć, że pod względem ekspozycyjności pismo jest bardzo przejrzyste i łatwo jest odszukać, to co czytelnika interesuje. Każdy problem ujęty na osobnej stronie daje wyraźny podział na działy tematyczne, mimo że pismo nie jest formalnie na nie podzielone.